Historische scheepstimmerwerf

Op de voormalige scheepstimmerwerf van Middelharnis is vanaf 1750 het grootste deel van de Menheerse vissersvloot gebouwd. In 1466 is het dorp Middelharnis gesticht in het middelste deel van wat toen een schorrengebied was dat bekendstond als ‘Vier Hernissen’. De plaatsnaam is dus een samenstelling van ‘middel’ en ‘hernis’, dat kudde betekent. Ook terug te voeren op ‘herder’, iemand die de kudde hoedt. Waar wildernis een gebied is dat bepaald wordt door de wilde natuur, is een hernis een gebied dat bepaald wordt door – of geschikt is voor – de kudde die er op graast: weiland door water doorsneden of uitkomend op een rivier.

Al vanaf de oprichting is de visserij een belangrijke activiteit voor Menheerse, zoals het dorp in eilanddialect genoemd wordt. Zo vroeg als de visserij met Middelharnis verbonden is, zo worden er ook al eeuwen schepen gebouwd in Middelharnis.

De geschiedenis

In 1675 vestigde Claes Pieterse een scheepswerf aan de Oostkant van de haven, vlakbij de huidige Menheerse Werf. Op 5 september 1749 plaatsten de schepenen van Middelharnis een advertentie in de ’s Gravenhaegsche Courant: “Iemand geneegen zynde, om een nieuwgemaekte en zeer wel ter Neering leggende Scheeps-Timmerwerf, binnen den Dorpe van Middelharnis te koopen, adresseeren zig aen Schout en Geregte aldaer, uyterlyk voor den 15 October naestkomende.”

Naast de bestaande werf Van Pieterse werd ergens in 1749 een nieuwe scheepswerf gevestigd door Gijsbert Jacobsz Visser en zijn neef Leendert Jonker. Het gaat de heren voor de wind, want in 1788 waren de families Visser en Jonker eigenaren van de beide scheepswerven. Aan de overkant van de haven werd in 1787 nog een werf aangelegd door Gerrit de Bon. De families Jonker en Visser hebben een belangrijk deel van de Menheerse vissersschepen op hun hellingen gehad voor nieuwbouw, onderhoud en reparatie en exploitatie tijdens de bloeiperiode van de visserij vanaf 1750 tot ca. 1795.

Eind 18e eeuw is Jan Peeman, een scheepstimmerman in dienst van de werf aan de oostkant van de haven, getrouwd met een weduwe van één van de eigenaren. Daarmee begon een periode van eigendom door de familie Peeman die tot eind 2018 heeft geduurd. John en Addie Peeman, de laatste generatie van eigenaren met die naam, verkochten de werf in dat jaar aan de Stichting Behoud Scheepstimmerwerf Middelharnis.